Янгиликлар
Фуқаролик судларида ишлар соддалаштирилган тартибда кўриб чиқилади
Инсон ҳуқуқ ва эркинликлари, унинг манфаатларини ҳуқуқий таъминлаш мамлакатимизда амалга оширилаётган босқичма-босқич ва тизимли суд-ҳуқуқ ислоҳотларининг асосини ташкил этади.
Суд-ҳуқуқ тизимининг таркибий қисмларидан бири ҳисобланган фуқаролик процессуал қонунчилигини такомиллаштириш амалга оширилаётган ислоҳотлар жараёнининг узвий қисмига айланиб бормоқда.
Жорий йилнинг 16 сентябрида қабул қилинган “Судга мурожаат қилиш учун янада қулай шароитлар яратилиши ва фуқаролик процессига соддалаштирилган иш юритиш тартиби жорий этилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги Қонун билан Фуқаролик процессуал кодексига соддалаштирилган тартибда иш юритиш институти киритилди.
Киритилган ўзгартиришларга кўра, эндиликда даъвонинг баҳоси юридик шахсларга нисбатан базавий ҳисоблаш миқдорининг 20 бараваридан, якка тартибдаги тадбиркорга нисбатан 10 бараваридан, жисмоний шахсларга нисбатан эса 5 бараваридан ошмаса, ишлар соддалаштирилган тартибида кўриб чиқилади. Шунингдек, бошқа ҳолатларда ҳам даъвогарнинг илтимосига кўра жавобгарнинг розилиги билан соддалаштирилган тартибда иш юритиш мумкинлиги белигиланди.
Соддалаштирилган тартибда иш ажрим чиқарилган кундан эътиборан йигирма кундан ошмаган муддатда судья томонидан якка тартибда кўриб чиқилади. Суд соддалаштирилган иш юритиш тартибидаги ишни суд муҳокамасини ўтказмасдан, тарафларни чақиртирмасдан ва уларнинг тушунтиришларини эшитмасдан кўриб чиқади, тарафлар томонидан тақдим этилган тушунтиришларни, эътирозларни текширади, далиллар билан танишади ҳамда ҳал қилув қарорини қабул қилади. Мазкур тартибда кўриб чиқилган иш бўйича ҳал қилув қарори, агар апелляция шикояти (протести) берилмаган бўлса, қабул қилинганидан кейин ўн кун ўтгач қонуний кучга киради.
Суднинг соддалаштирилган иш юритиш тартибида кўриб чиқилган иш бўйича ҳал қилув қарори устидан апелляция шикояти (протести) ҳал қилув қарори қабул қилинганидан кейин ўн кун ичида берилиши мумкин, мазкур апелляция шикояти (протести) судга келиб тушган кундан эътиборан ўн беш кун ичида кўриб чиқилади.
Хулоса шуки, фуқаролик судларида ишларнинг соддалаштирилган тартибда кўриб чиқилиши одил судловнинг юқори даражасига эришишга, юридик ва жисмоний шахсларнинг ҳуқуқ ва қонуний манфаатлари судларда ортиқча вақт ва харажатлардан тезроқ ҳимоя қилинишига олиб келади.
Ҳ. Сулайманбекова,
Сирдарё вилоят адлия бошқармаси Ҳуқуқий тарғибот ва маърифат бўлими етакчи маслаҳатчиси