Янгиликлар
ХАЛҚАРО РЕЙТИНГДА ЮРТИМИЗНИ ЎРНИНИ МУСТАҲКАМЛАШДА АДЛИЯ ОРГАНЛАРИНИНГ ЎРНИ
Юртимизнинг рейтинг кўрсаткичларини умумжаҳон миқёсида кўтаришга эришиш босқичма-босқич амалга оширилиши лозим.
Дастлабки босқичда албатта норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг ўрнини такомиллаштириш зарурлиги сезилди. Ўтган икки йил давомида миллий қонунчилигимизда бу борада сезиларли даражада ўзгаришлар бўлди.
Мазкур ўзгаришлар ташаббускорлари вазирлик ва қўмиталар томонидан бир қатор қонунчиликларга киритилиши ва қайта кўриб чиқилиши лозим бўлган нормалар илгари сурилди. Уларнинг асосини эса ҳукумат раҳбарининг Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 7 мартдаги “Халқаро рейтинг ва индексларда Ўзбекистон Республикасининг ўрнини яхшилашга оид чора-тадбирларни тизимлаштириш тўғрисида”ги ПФ-5687-сон Фармони ташкил қилади.
Зеро, ушбу фармонга биноан иқтисодий ва сиёсий-ҳуқуқий халқаро рейтинг ва индексларда Ўзбекистон Республикасининг ўрнини яхшилаш, бу борада мутасадди вазирлик ва идораларнинг фаолиятини самарали мувофиқлаштириш, халқаро майдонда мамлакатимиз мавқеини янада юксалтириш, хорижий рейтинг агентликлари билан ҳамкорликни тизимли равишда амалга ошириш, масъул давлат органлари раҳбарларига юклатилган вазифаларни ўз вақтида ва сифатли бажарилишида уларнинг шахсий жавобгарлигини кучайтириш кераклиги қайд этилди.
Юклатилган вазифаларни бажариш мақсадида фармон билан устувор халқаро рейтинг ва индекслар билан ишлашни мувофиқлаштириш бўйича комиссия таркиби шакллантирилди. Таъкидлаш жоизки, фармонда молия вазири ўринбосари адлия вазирининг тегишли ўринбосари билан биргаликда халқаро рейтинг ва индексларда Ўзбекистон Республикасининг ўрнини яхшилаш борасида Молия вазирлиги тузилмасида янги ташкил этилган бошқарма ва Адлия вазирлигининг Халқаро рейтинг ва индекслар билан ишлаш бошқармаси Комиссиянинг ишчи органи бўлди.
Ишчи орган томонидан мутасадди вазирлик ва идоралардан зарур бўлган маълумотларни сўраб олиши, амалга оширилаётган
чора-тадбирларнинг натижадорлиги юзасидан ахборот-таҳлилий материаллар тайёрлаши ва Комиссияга тақдим қилиши, халқаро рейтинг ва индексларни эълон қилувчи ташкилотлар, рейтинг агентликлари, маҳаллий ҳамда халқаро эксперт, консультант ва мутахассислар билан тўғридан-тўғри ишлаш, шу жумладан, уларни республикага таклиф қилади ва олиб борилаётган ислоҳотлар кўлами билан яқиндан таништириш, чет элда соҳага оид тадбирларда мутахассислар иштирокини, давра суҳбатлари, халқаро форум ва конференцияларни ташкиллаштириб бориш каби вазифалар юклатилди.
Фармонда юклатилган вазифаларни барча ижрочилар томонидан бажарилиши натижасида жаҳон банкининг «Doing Business» 2020 янги ҳар йиллик ҳисоботиди Ўзбекистон 7 ўрин юқорига кўтарилиб дунёнинг
190 мамлакати орасида 69-ўринни эгаллади. Бу бизнинг мамлакатимизга ишбилармонлик муҳитини яхшилашда энг катта ютуқларга эришган 20 та мамлакат қаторига кириш имконини берди.
Умумий рейтингида Ўзбекистон қуйидаги 5 йўналиш бўйича юқорилади:
Бизнесни бошлаш (4 поғона)
Давлат хизматларини кўрсатиш марказлари орқали компанияларни рўйхатдан ўтказиш тизимини жорий этиш ва кичик корхоналар учун босма нашрга бўлган талабни бекор қилиш орқали бизнесни бошлаш учун сарф-харажатлар ва вақтни қисқартириш
Қурилиш учун рухсат олиш (2 поғона)
Алоқа ва бошқа рухсатномаларга уланиш учун техник шартларни олиш нархини пасайтириш
Инвесторларни ҳуқуқларини ҳимоя қилиш (27 поғона)
Асосий корпоратив қарорларни қабул қилишда акциядорларнинг ҳуқуқлари ва ролини кенгайтириш, мулкчилик ва бошқарув тузилмаларини белгилаш ва корпоратив шаффофликни талаб қилиш орқали миноритар инвесторларнинг ҳимоясини кучайтириш
Ташқи савдо (13 поғона)
Ҳавфларни баҳолаш ва импорт ҳужжатларига талабларни соддалаштириш асосида божхона текшируви механизмини жорий этиш орқали ташқи савдо тартиб-қоидаларини соддалаштириш
Шартномаларнинг бажарилиши (19 поғона)
Ихтиёрий медиация тўғрисида ягона қонун қабул қилиниши орқали шартномани бажаришни соддалаштириш, шунингдек, низоларни медиация орқали ҳал қилишда тарафларни рағбатлантириш ва маҳаллий тижорат судларида натижаларни баҳолаш ҳисоботларини нашр этиш.
Албатта ушбу ютуқлар билан биргаликда ҳали қилиниши шарт бўлган ишлар ҳам мавжуд.
Мисол учун, БМТнинг “Рақамли ҳукуматни барқарор ривожланиши йўлидаги ўн йиллик ҳаракат” номли ҳисоботида 2020 йил учун дунёда электрон ҳукумат ривожланиши натижалари тақдим қилинган. Ушбу рейтингда Ўзбекистон 6 та поғонага тушиб, 87-ўринни эгаллашини ўзи бу борадаги ишларнинг якунланмаганлигидан далолат беради.
Хулоса ўрнида айтиш жоизки, ҳозирги олиб борилаётган ислоҳотлар, яратилаётган имкониятлар ва бугунги кунда коронавирус пандемияси глобал миқёсда бутун инсониятга хавф солаётган бир даврда янгиланиб бораётган Ўзбекистонни халқаро рейтингларда ўз ўрнини топишда барча бирдек масъул эканлигини хис қилиши керак.
М.Тўрақулов,
Янгиер шаҳар адлия бўлими
бош маслаҳатчиси