Мустақилликнинг дастлабқи йилларида Ўзбекистон Республикасининг Конституциясини қабул қилинган бўлса, кейинги ўринда барча фуқаролик муносабатларини тартибга солувчи кодексини қабул қилиш ишлари ривожлантирилди.

Жумладан, 1993 йил 20 майда Ўзбекистон Республикаси Президентининг Фармойиши қабул қилиниб, унда Ўзбекистон Республикасининг Фуқаролик кодекси лойихасини ишлаб чиқиш ва уни кенг омма томонидан муҳокама қилиш чорасини кўриш вазифаси юклатилди.

Дастлабки лойихавий аҳамиятга эга Ўзбекистон Республикасининг Фуқаролик кодекси кенг омма томонидан муҳокама қилиш учун оммавий ахборот воситаларида эълон қилинди.

Билдирилган уч юздан ортиқ фикр мулоҳазалардан сўнг, фуқаролик кодексининг лойиҳаси қайта ишланди.

Президентимиз И.Каримов томонидан муҳокамадан сўнгги ўзгартиришлардан кейинги билдирилган фикр мулоҳалари катта аҳамият касб этиб, фуқаролик муносабатларни тартибга солувчи кодексимиз дастлабки, яъни биринчи маротаба қабул қилинган шаклга келтирилди.

Шундай қилиб, мустақил давлатлар ҳамдўстлиги давлатлари ичида биринчи бўлиб, яъни 1995 йил 21 декабрдаги “Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг биринчи қисмини тасдиқлаш тўғрисида”ги Қонуни билан ва 1996 йил 29 августдаги “Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг иккинчи қисмини тасдиқлаш тўғрисида”ги Қонуни ҳамда Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг1996 йил 29 августдаги “Ўзбекистон Республикасининг Фуқаролик кодексини амалга киритиш тартиби тўғрисида”ги Қарорига мувофиқ Фуқаролик кодексининг биринчи ва иккинчи қисмлари 1997 йил 1 мартдан амалга киритилди.

Кодекс 2 та қисм, 6 та бўлим, 71 та боб ва 1199 та моддадан иборат бўлди.

Шуни алоҳида таъкидлаш керакки, жахон тарихида Фуқаролик кодексини ишлаб чиқиш ва уни амалга киритишдай қийин вазифа Президентимиз И.Каримов бошчилигида ўзбек халқи томонидан қарийб икки йилда уддаланди ва жаҳон ҳамжамияти томонидан эътироф этилди.

Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодекси ўзи томонидан тартибга солинадиган муносабатлар иштирокчиларининг тенглигини эътироф этишга, мулкнинг дахлсизлигига, шартноманинг эркинлигига, хусусий ишларнинг бирон-бир кишининг ўзбошимчалик билан аралашишига йўл қўймаслигига, фуқаролик ҳуқуқлари тўсқинликсиз амалга оширилишини, бузилган ҳуқуқлар тикланишини таъминлаб келинмоқда.

Ўзбекистон Республикасининг Фуқаролик кодексига 1997 йил 1 мартдаги кўринишига ижтимоий зарурат ёки бошқача сўз билан айтганда ривожланиш жараёни билан боғлиқ холда 2007 йил 16 январдаги Қонуни билан 10 та модда олиб ташланган ва бошқа қонунлар билан ўзгартириш ва қўшимчалар киритилган бўлсада, қодекснинг кўриниши сақлаб қолинган.

Ҳеч бир муболағасиз, шуни айтиш мумкинки Ўзбекистон Республикасининг Фуқаролик кодекси жамият ривожига катта хисса қўшмоқда ва бозор муносабатларини ривожланашини тезлаштирмоқда.

К.Хушваков, Сирдарё туман 4-сон ДНИ нотариуси