Ҳозирги кунда тадбиркорлик субъектларига қулайлик яратиш, уларнинг жадал ривожланишини таъминлаш мақсадида 70 дан ортиқ норматив-ҳуқуқий ҳужжатда 380 дан зиёд имтиёз ва преференциялар белгиланган. Бевосита фаолиятимиз борасида тўхталадиган бўлсак, назорат қилувчи органлар томонидан хўжалик юритувчи субъектлар, шу жумладан, якка тартибдаги тадбиркорларнинг фаолиятида ўтказилаётган текширишларнинг қонунийлиги устидан назоратни таъминлаш бўйича ўтказилаётган ўрганишлар айрим назорат қилувчи органлар томонидан “Хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятини давлат томонидан назорат қилиш тўғрисида”ги қонун ва текширишларни тартибга солишга қаратилган бошқа қонун ҳужжатлари талабларини бузиш ҳолатларига йўл қўйилаётганлигини кўрсатмоқда.
Жумладан, адлия органлари назорат қилувчи органлар томонидан жами 20 та тадбиркор фаолиятида ноқонуний текшириш ўтказилганлигини, 774 та ҳолатда эса текширишлар ўтказиш тартиби бузилганлигини аниқлади.
“Текширишларни рўйхатга олиш китоби”ни тўлдириш тартибига риоя қилиниши бўйича қилинаётган мониторинглар давомида аниқланган қонунбузилиш ҳолатларини бартараф этиш бўйича ўтган даврда адлия органлари томонидан 4.100 дан ортиқ тадбиркорлик субъектининг текширишларни рўйхатга олиш китоблари қоғоз шакли ва 375 тасининг электрон шакли мониторинг қилинди.
Вазирлик томонидан ўтказилаётган ҳар бир текширишни назорат қилиб бориш мақсадида “Текширишларни рўйхатга олиш китоби”нинг онлайн-электрон тизими жорий этилган бўлиб, бу ўзининг ижобий самарасини бермоқда.
Хусусан, бугунги кунга қадар назорат қилувчи органларнинг 135 та ўтказган текширишлари электрон тарзда қайд этилганлиги аниқланиб, уларнинг қонунийлиги юзасидан назорат ўрнатилди.
Тадбиркорлик субъектлари ва хорижий инвестициялар иштирокидаги корхоналар фаолиятига тўсқинлик қилиш ёки ноқонуний аралашиш ҳолатлари юзасидан маъмурий жавобгарликка тортиш бўйича судларга 566 та таклиф киритилиб, натижада суд томонидан ҳуқуқбузарларга тегишли чоралар қўлланилди.
Масалан, Вобкент туманидаги “NURALI NIGINA” МЧЖ алкоголли маҳсулотлар билан чакана савдо қилиш ҳуқуқини бериш тўғрисидаги мурожаати туман ҳокимлиги томонидан “Ягона дарча” маркази орқали эмас, балки бевосита тадбиркордан олиниб, рухсатнома беришда ортиқча ҳужжатлар талаб қилиб олинганлиги ҳолатлари бўйича адлия органи томонидан расмийлаштирилган маъмурий баённомага асосан ЖИБ Вобкент туман судининг 2016 йил 6 июндаги қарори билан туман ҳокимлиги масъул ходими ў.Остоновга 651.200 сўм миқдорида жарима жазоси қўлланилган.
Бундан ташқари, ўтган 6 ой давомида ҳудудий адлия органлари томонидан тадбиркорлик субъектлари ва хорижий инвестициялар иштирокидаги корхоналарнинг манфаатларини кўзлаб судларга 8,5 миллиард сўм ундириш юзасидан 604 та даъво аризаси киритилди.
Бундан ташқари, Навоий вилоят Табиатни муҳофаза қилиш қўмитаси томонидан “Globus-Tuz-Invest” МЧЖ ходими Э.Холовга нисбатан қўлланилган маъмурий жарима кечиктирилган ҳолда ундирилганлиги ҳолатлари бўйича адлия органи томонидан киритилган даъво ариза фуқаролик ишлари бўйича Зарафшон туманлараро судида кўриб чиқилиб, суднинг 2016 йил 9 июндаги ҳал қилув қарори билан ноқонуний равишда ундирилган 592.200 сўм жарима қўмита масъул ходими А.Азизовнинг ҳисобидан ундириш белгиланди.
Жумладан, Гулистон шаҳридаги якка тартибдаги тадбиркор Г.Шайзоқовага нисбатан шаҳар давлат солиқ инспекцияси томонидан Солиқ кодексининг 114-моддаси талабларига амал қилинмаган ҳолда молиявий санкция қўлланилганлиги ҳолатлари бўйича киритилган даъво ариза вилоят Хўжалик судида кўриб чиқилиб, суднинг 2016 йил 1 июлда солиқ инспекциясининг молиявий жарима қўллаш тўғрисидаги қарорнинг бир қисми ҳақиқий эмас, деб топиш ҳамда 232.400 сўм маблағни тадбиркор фойдасига қайтариш тўғрисида ҳал қилув қарори қабул қилинди.
Бундан ташқари, Миробод туман ҳокимлиги томонидан асоссиз равишда 2015 йил 26 майда “FAKTOR GRANT” МЧЖга берилган улгуржи савдо фаолиятини амалга ошириш ҳуқуқини берувчи лицензиянинг амал қилиш муддатини тугатиш тўғрисида 263-сонли қарор қабул қилинганлиги аниқланиб, ушбу ҳолат бўйича киритилган адлия органининг 2016 йил 20 майдаги тақдимномасига асосан туман ҳокимининг юқоридаги ноқонуний қарори бекор қилиниши таъминланди.
Мурожаатларни кўриб чиқиш бўйича адлия органларига ўтган 6 ой давомида тадбиркорлардан келиб тушган 2.152 та мурожаатнинг 1.592 таси кўриб чиқилиб, қонуний ҳал этилди.
Бундай мисолларни кўплаб келтириш мумкин.
Фуқароларнинг мурожаатларини қонуний ҳал этиш муҳим вазифаларимиздандир. Шундай экан, ҳар бир мурожаат изсиз кетмайди. У қонуний ҳал қилинади. Бугуннинг талаби шундай.
А.Имомназаров, Адлия вазирлиги масъул ходими